پروتز دندان، یا همان دندانپزشکی پروتزی، به بازسازی و جایگزینی دندانها و بخشهای ساختاری دهان که به دلیل آسیب، بیماری، یا از دست رفتن دندانها دچار نقص شدهاند، اختصاص دارد. این شاخه شامل طراحی، ساخت و تطبیق پروتزهایی است که به بازیابی کارکرد طبیعی و زیبایی ظاهری لبخند کمک میکنند.
پروتزهای دندانی به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
- پروتزهای متحرک: این نوع پروتزها شامل پروتز کامل و پروتز پارسیل هستند که بیمار میتواند آنها را بهراحتی از دهان خارج کند. پروتز کامل برای افرادی طراحی میشود که تمامی دندانهای خود را از دست دادهاند و به کمک بافتهای لثه و استخوانهای فک، در جای خود قرار میگیرد. پروتز پارسیل برای بیمارانی است که هنوز تعدادی از دندانهای طبیعی خود را دارند؛ این پروتزها به کمک کلیپها یا اتصالات خاصی به دندانهای باقیمانده متصل میشوند.
- پروتزهای ثابت: این نوع پروتزها بهطور دائمی در دهان قرار میگیرند و نمیتوان آنها را بهراحتی خارج کرد. انواع پروتزهای ثابت شامل روکشها، پلها و ایمپلنتها هستند. روکشها و پلها از مواد مقاوم و سازگار با بافتهای دهانی ساخته شدهاند و برای تقویت یا بازسازی دندانهای آسیبدیده و نواحی بیدندان استفاده میشوند. ایمپلنتهای دندانی نیز بهصورت ریشههای مصنوعی از جنس تیتانیوم در داخل استخوان فک قرار میگیرند و پایهای محکم برای قرارگیری پروتزهای دندانی یا روکشهای ثابت فراهم میکنند.
پروتزهای دندانی علاوه بر بازیابی عملکرد جویدن و گفتار، به جلوگیری از تغییرات ساختاری در استخوان فک و حرکت دندانهای مجاور کمک میکنند. این درمانها همچنین با حمایت از بافتهای اطراف و بهبود زیبایی لبخند، میتوانند به حفظ ساختار صورت و افزایش اعتمادبهنفس فرد منجر شوند. مواد مورد استفاده در پروتزها اغلب شامل سرامیک، فلزات سازگار با بدن و رزینهای کامپوزیتی هستند که به دلیل استحکام و ظاهر طبیعی، برای ساخت پروتزهای بلندمدت مناسباند.