پروتز دندان، یان پزیشکی پروتزی، بە ئیشکراوە و جایگوزینەی داندانەکان و بەشەکانی ساختمانی دەهانە کە بە هۆی ئاسیب، نەخۆشی یان لەدەستدان داندانەکان بە ڕوونکردنەوە هەستن، تایبەتمەندییە. ئەم پەیوەندیدا ئەو شاخەیە تایبەتمەندییە کە دیزاین، دروستکردن و ڕێکخستنەوەی پروتێزەکان کە یارمەتیدەن بەرەوپێش بردنەوەی کاریگەرەتی تایبەتی و زەیبەیەتی دەمەشکی دەھاتووی ئیشکراوە.
پروتێزە داندانەکان بۆ دوو شێوەی گشتی پارەی دەکرێن:
- پروتێزە فۆنەکان: ئەم جۆرە پروتێزانە تێکەڵەی پروتێزە گشتی و پروتێزە پارسیل ئەم پروتێزانە بە مریضەکان دەنەوە کە بە ئاسانەوە دەتوانن ئەوانە بە دەستنەری بەرەوە بکەنەوە. پروتێزە گشتی بۆ ئەو کەسانە دیزاین کراوە کە هەموو داندانەکانیان لەدەستدانیەوە و بە یارمەتیدانی لەفە و پەستەکانی فەکە، لە شوێنی خۆیان دانەوە. پروتێزە پارسیل بۆ مریضانیە کە هەندێک داندانە تایبەتیان هەنووکەیان هەیە؛ ئەم پروتێزانە بە یارمەتیدانی کلیلپەکان یان پەیوەندیدانی تایبەتی بە داندانە باقیمانەکان پەیوەندیدان دەکرێن.
- پروتێزە فەستەکان: ئەم جۆرە پروتێزانە بە شێوەیەکی ئیشکراوە لە دهان دانەوە و ناتوانرێن بە ئاسانەوە داوە. جۆرەکانەی پروتێزە فەستەکان تێکەڵەی ڕووکەشەکان، پڵەکان و ئیمپڵەنتەکانن. ڕووکەشەکان و پڵەکان لە ماددەکانە هەستیار و پەیوەندیدار بە لەفەکانە دهانی دروست کراون و بۆ هەستیارکردن یان نوێکردنەوەی داندانە خرابەکان و شوێنە خالیەکان بەکار دەهێنن. ئیمپڵەنتە داندانیش بە شێوەیەکی ریشە تایبەتی بە جۆری تیتانیۆم لە ناو پەستەکانی فەکە دانەوە دەکرێن و بنەماکەیەکی قووڵ بۆ دانانی پروتێزە داندانەکان یان ڕووکەشە فەستەکان پێشکەش دەکات.
پروتێزە داندانەکان بەرەوپێش کە فەرمیسکەی فەرمی و داواکردنی قسە و هەست کردن بەرەوپێش دەکەن، یارمەتی دەدەن بۆ پاراستنی گۆڕانکاریەکانە ساختاری لە پەستەکانی فەک و هەژمارە داندانیەکانە تایبەتی. ئەم پزیشکەکانەش بە پشتیوانی کردنی لەفەکانە تێپەڕی و پەیوەندیدانی زۆر کردنەوەی لەفەیەک بەکار دەهێنن کە توانای پاراستنی ساختاری شەقام و زیادکردنی بەرەوپێشخەریکی پەیوەندیداری ئیشکراوی ئافرێن. ماددەکان بەکاردەهێنراوی لە پروتێزانەکانە هەموومان ژورەکانە یەکسانەی لەکێشی کێشە، ماددە جۆری فولاز و رزینە کۆمبوزیتیەکانەی کە بەهۆی هەستیارەکان و هەستەکانی طبیعی، پاراستنی پروتێزەکانە بەرەوپێش دەکەن.
